سازمان گزارش‌گران بدون مرز، در تازه‌ترین گزارش خود که روز جمعه 14 ثور 1403 به نشر رسیده است، رده‌بندی کشورها در حوزه آزادی مطبوعات را اعلام کرده و افغانستان را در جایگاه 178 جهان قرار داده است.

بر بنیاد این گزارش، افغانستان با 26 پله سقوط نسبت به سال گذشته، از جایگاه 152 به رتبه 178 رده‌بندی آزادی مطبوعات در جهان سقوط کرده است و در کنار سوریه، ایران، کره شمالی و اریتره، با قرار گرفتن در قعر جدول، بدترین و خطرناک‌ترین کشورها برای خبرنگاران خوانده شده است.

در گزارش سازمان گزارش‌گران بدون مرز، علت این سقوط، افزایش مرگ و میر و نیز بازداشت خبرنگاران در طی یک سال گذشته، گفته شده است.

درین گزارش آمده است که آزادی مطبوعات در سطح جهان، توسط افرادی که باید تامین‌کننده آن باشند، تهدید می‌شود؛ امری که اشاره مستقیم به مقامات حکومتی کشورها دارد.

در همین حال، هم‌زمان با روز جهانی آزادی رسانه‌ها، مرکز خبرنگاران افغانستان نیز با نشر گزارشی، نسبت به وضع محدودیت‌ها در برابر خبرنگاران  و رسانه‌ها و بازداشت خبرنگاران ابراز نگرانی کرده و در خصوص پیامدهای آن هشدار داده است.

مسئولین مرکز خبرنگاران افغانستان گفته‌اند که از ماه می 2023 تا اکنون، خبرنگاران و رسانه‌های کشور، در مقایسه با دوره یک‌ساله گذشته، با مشکلات و محدودیت‌های زیادی در حوزه حقوق قانونی‌ای که دارند، روبرو بوده‌اند. تعدادی از خبرنگاران ادعا دارند که سخن‌گویان حکومتی هنگام دریافت تماس از سوی خبرنگاران، معلومات و مواضع شان را از طریق واتس‌اپ شریک می‌کنند.

با این‌حال، بخش زنان سازمان ملل متحد نیز در گزارش خود آورده است: “هشتاد درصد خبرنگاران زن در افغانستان با تاثیرپذیری از محدودیت‌ها و آزار و اذیت و تهدیدهای اعمال‌شده بر آنان، مجبور شده‌اند کار و شغل شان در رسانه‌ها را از دست بدهند. در روز جهانی آزادی رسانه‌ها و همواره، ما به حمایت و پشتیبانی از ابتکارات رسانه‌ای و خبرنگاران زن که در جهت احقاق حقوق زنان و تساوی جنسیتی تلاش می‌ورزند، تداوم می‌بخشیم.”

اریو کریفو سخن‌گوی سفارت آمریکا برای افغانستان که در قطر مستقر می‌باشد گفته است که محیط قانونی برای کار رسانه‌ای و رسانه‌ها همچنان در حالت ابهام قرار دارد و دست‌رسی به اطلاعات در خصوص کارکرد ادارات دولتی با محدودیت روبروست. او همچنان از کاهش تعداد زنان و نمایندگی زنان در رسانه‌ها به عنوان مهم‌ترین و ناامیدکننده‌ترین موضوع یاد کرده است.  

سازمان عفو بین‌الملل نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده است که با انجام کار رسانه‌ای در محیط عاری از ترس و ارعاب، زمینه برای بیان حقایق و بازتاب شرایط و وضعیت موجود مردم افغانستان فراهم می‌گردد. همچنین درین اعلامیه آمده است که حق آزادی بیان برای رسانه‌ها و خبرنگاران باید در اولویت قرار داشته باشد و پشتیبانی شود.

رزا اوتانبایو نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان هم اظهار داشته است که همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات، آنان به خبرنگاران در سراسر افغانستان ادای احترام می‌کنند و به تلاش‌های خود در جهت آگاهی‌بخشی مردم افغانستان ادامه می‌دهند.

امارت اسلامی اما در کنار آن‌که بر همکاری با خبرنگاران و رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف و ارزش‌گذاری به آنان تاکید می‌ورزد، از رسانه‌ها می خواهد تا فعالیت شان را بر مبنای ارزش‌های ملی و اسلامی انجام دهند.