یکی از دلائلی که زنان را مجبور به ادامه زندگی مشترک با مرد خشن، معتاد و یا حتا مجرم و زندانی می‌سازد، حضانت فرزندان است. زنان بخاطر اینکه مجبور به ترک فرزندان خود نشوند، خواهان طلاق نشده و زندگی پر از مشقت مشترک را ادامه می‌دهند.

هرچند مطابق ماده 249 قانون مدنی افغانستان، مادر می‌تواند حضانت پسر خود را تا 7 سالگی و دختر خود را تا 9 سالگی داشته باشد و حتا مطابق ماده 250 همان قانون، محکمه می‌تواند این مدت را برای 2 سال دیگر تمدید نماید، ولی در میدان عمل مشکلات فراروی زنان بسیار است. یکی از مشکلات قانونی دارا بودن شرایطی است که در ماده 238 قانون مدنی کشور آمده است که عبارت از عاقل، بالغ و امین بودن حاضن می‌باشد. شاید واجد بودن این شرایط ساده بنظر برسد ولی اصلن چنین نیست. ممکن است که زن بالغ نباشد، توضیح این‌که قانونن می‌توان با دختر 15 ساله نیز ازدواج کرد و اگر در 16 یا 17 سالگی طلاق صورت گیرد و زن تقاضای حضانت نماید، بالغ نیست، پس حق حضانت نیز ندارد. از آن مهم‌تر اثبات این‌که زنی که از شوهر خود طلاق گرفته است (به حمایت قانون و کمک وکیل مدافع) امین است، بسیار مشکل است، بالاخص اگر قاضی نیز زیاد به فردگرایی و تساوی زن و مرد و استقلال زن باورمند نباشد. پس این مشکل قانونی چندان هم ساده نیست و در بسا موارد مانع عبورناپذیر برای زنان است.

حاضن شدن مادر با اخذ جرت مشکل دیگریست. هرچند زن قانونن حق دارد که برای حضانت از فرزند – که شرعن مال پدر است – اجرت اخذ نماید ولی اثبات این‌که مرد در آن حالت است که بتواند اجرت پرداخت نماید، پروسه‌ای شدیدن طولانی و زمانگیر که بسیاری از اوقات زنان را مجبور به گذشت از این مسئله و پرورش طفل با پول شخصی خود می‌سازد – البته اگر مادر چنین پولی داشته باشد. ثابت نتوانستن وضعیت مالی مناسب مرد و شاغل و مستقل نبودن زن، معمولن منتج به سقوط این حق زن بحیث مادر می‌گردد.

برفرض اگر مرد بسیار پولدار بود و آن را همه خبر داشت به‌نحوی اثبات آن در محکمه سهل باشد (اتفاقی که واقعن اتفاق است)، تعیین مقدار اجرت حضانت مشکل دیگریست و بعد از تعیین مقدار به موافقه‌ی طرفین یا حکم محکمه، مشکلی که معمولن تا آخر حضانت دامنگیر مادران است، اخذ کامل اجرت تعیین شده و/یا در وقت مشخص شده آن است.

با توجه به‌ آن‌چه در این نوشتار آمد، حضانت حق ذاتی مادر نیست ولی قانونن می‌تواند حضانت فرزندان خویش را برای یک مدت مشخص، البته بشرط دارا بودن شرایط آن، بدست آورد. ولی بدست آوردن حق حضانت و نیز پیش‌بردن آن چالش‌های بی‌شماری برای زنان دارد به‌نحوی‌ که موجب می‌شود زن از این حق اساسی خویش شدیدن و به‌طور سیستماتیک محروم شود.