بلاخره توافقنامه دوحه میان آمریکا و طالبان روز شنبه همین هفته در شهر دوحه، قطر به امضا رسید که مطابق آن، تمام نیروهای امریکایی در ظرف 14 ماه آینده از افغانستان خارج می‌شوند. ولی بحث اینجاست که چه چیز باعث این امر شد و پیامدهای آن چه خواهد بود؟

در صورت کنکاش، یقینن می‌توان به دلائل زیادی از جمله دلائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، روانی، تاریخی، جغرافیائی، جامعه‌شناختی، انسان‌شناسانه و… دست‌یافت. برای مختصر گذاشتن بحث، فقط به 3 دلیل عمده می‌پردازیم:

1- رسوخ عمیق طالبان میان حکومت و نیز مردم افغانستان. بارها گزارش شده است که مقامات حکومتی افراد طالبان را در موترهای حکومتی، حتا در حالت زخمی بودن طالبان، انتقال داده اند و نیز بسیاری از مردم افغانستان، بالاخص در مناطق عقب‌مانده، طرفدار طالبان می‌باشند.

2- مردم افغانستان سنتی اند و اسلام را نیز به نحو سنتی درک می‌کنند. اسلامی نسبتن متفاوت و متحول شده که در بعضی جوامع اسلامی مثلن ترکیه، امارت متحده عربی، آذربایجان، اندونزی و مالزی وجود دارد، در جامعه اسلام چندان طرفدار ندارد ولی مخالف سرسخت زیاد دارد. اسلام سنتی خود دارای عناصر و مولفه‌های است که پرورنده طالبان می‌باشد، از جمله کامل نبودن زن، احترام زاید الوصف محاسن سفیدان، هدف انگاری آخرت، زجر و بدبختی دنیا را چون سعادت دیدن و موارد دیگر.

3- طولانی شدن جنگ بدون کدام ثمر مشهود و حمایت قاطع دولت و یا مردم افغانستان.

برای حفظ تعادل، از میان پیامدها نیز به 3 مورد بسنده می‌کنیم:

1- امضای توافقنامه به معنای رسمیت بخشی به یک گروه تروریستی است و غیر این نمی‌توان گفت مگر اینکه بخواهیم توجیه جانبدارانه کنیم. این رسمیت‌بخشی به طالبان جایگاه همطراز دولت افغانستان بخشیده است.

2- این عمل، زمینه را برای بازگشت طالبان به قدرت و سهم‌گیری فعال و موثر در حکومت و قدرت بطور بسیار مناسب فراهم نموده است. تصور این است که یک سوم سهم قدرت دولتی به طالبان واگذار خواهد شد.

3- تضعیف روحیه سربازان و نیزوهای امنیتی افغانستان (شاید از این به بعد دیگر حتا شهرهای مطرح افغانستان نیز امن نباشد) و سست شدن بنیان‌های اقتصادی کشور چون یقینن بسیاری از شرکت‌ها و افراد سرمایه خود را افغانستان بیرون خواهند کشید.

با توجه به آنچه گفته شد و عنایت به این نکته که در این توافقنامه دولت افغانستان دخیل نبوده و طرف واقع نشده است، می‌توان پیامدهای زیان‌بار زیادی را حدس زد ولی اینکه این پیامدها تا چه حد واقعیت خواهد پذیرفت بستگی به عوامل متعدد دارد و زمان آن را مشخص خواهد کرد.