24 آگوست 2023  
 سلیمان احمدی  

از اهانت به بیماران تا سهل‌انگاری در درمان؛ وضعیت در شفاخانه ولایتی بامیان چگونه است؟

از اهانت به بیماران تا سهل‌انگاری در درمان؛ وضعیت در شفاخانه ولایتی بامیان چگونه است؟

شفاخانه ولایتی بامیان، تنها شفاخانه دولتی است  که در سطح این ولایت و مناطق مرکزی فعالیت دارد و خدمات به نسبت وسیع را به شهروندان عرضه می‌دارد. این نهاد با وجود آن‌که سالیان زیادی است از سوی شبکه انکشافی آقاخان مدیریت و تمویل می‌گردد و هزینه زیادی نیز صرف ارائه خدمات صحی در آن می‌­گردد، اما هیچ‌گاهی نتوانسته است رضایت مردم بامیان را به‌دست آورد. بنابراین کیفیت خدمات این نهاد درمانی همواره از سوی شهروندان و مراجعین مورد انتقادات گسترده‌ای قرار داشته است.

برخورد و رفتار نامناسب با مراجعین (مریضان و پایوازان) از سوی پرسونل خدماتی و اداری، پرستاران و داکتران یکی از مواردی است که باعث بروز شکایات و اعتراضات آنان شده است. پرخاش‌گری با مردم، عدم رهنمایی مراجعه‌کنندگان، اهمیت ندادن به وضعیت بیماران و بی‌تفاوتی در قبال مسئولیتی که به‌عهده دارند، مواردی است که مردم و شهروندان نسبت به آن معترض هستند. به‌گونه مثال یکی از بیماران از اینکه ساعت 8 صبح به بخش عاجل مراجعه کرده، اما ساعت یک بعدازظهر قادر شده است داکتر را ملاقات نماید، به شدت شاکی است. به  نقل از او، در صورتی که بخش عاجل شفاخانه چنین وضعیتی داشته باشد، وضعیت حاکم بر سایر بخش‌های آن را چگونه می‌توان تصور کرد؟

واسطه‌بازی و کار  براساس روابط و شناخت افراد، شکایت دیگری است که شهروندان بامیان دارند. افرادی که با کارمندان و پرسونل صحی شفاخانه بامیان شناخت دارند، در کوتاه‌ترین زمان ممکن مورد تداوی قرار می‌گیرند، اما سایر شهروندان، ساعت‌ها در انتظارخانه می‌مانند، بدون آن‌که توجهی به آنان صورت گیرد.

در عین حال، امری که بسیار واضح و مشهود است، ارجاع اکثریت مطلق نسخه‌ها به بیرون از شفاخانه است. بدین‌معنی که به جز اقلام دوایی بسیار معدود و محدود، ادویه دیگری برای بیماران وجود ندارد و مریضان مجبورند دواها را از دواخانه‌های بیرون از شفاخانه تهیه و خریداری نمایند. این در حالیست که داکتران این شفاخانه، نسخه‌هایی را که می‌نویسند عمدتا به دواخانه‌های مشخصی در بیرون از شفاخانه ارجاع می‌دهند. شهروندی روایت می‌کند که هنگام مراجعه به شفاخانه بامیان، نسخه‌ای را دریافت کرد، اما برخلاف سفارش داکتر مربوطه، آن را از دواخانه دیگری خرید و آورد تا به داکتر نشان دهد. داکتر یادشده، با فهمیدن این‌که دارو از دواخانه مورد نظر وی تهیه نشده است، شروع به پرخاش‌گری کرد و با عنوان کردن این موضوع که او می‌خواهد مریض را با دوای بی‌کیفیت و اشتباهی بکشد، به توهین و تحقیر پرداخت. این اتفاق در حالی روی داده است که فرد تهیه‌کننده دارو به‌خوبی می‌دانسته است که داروها همان داروهای نوشته‌شده در نسخه است و هیچ تفاوتی ندارد. خشونت و پرخاش‌گری داکتر فقط به این دلیل بوده است که او دارو را از دواخانه‌ای که او سفارش داده بود و احتمالا در منافع آن دخیل و شریک  بوده و یا حتی ممکن است داروخانه شخصی وی باشد، خریداری نکرده است.

ازین موارد و نمونه‌ها بسیارند و انتقادات بسیاری نسبت به چنین موضوعاتی، همواره نشر و بازتاب می‌یابند.

محمد علی اخلاقی از فعالین مدنی بامیان، اخیرا در صفحه فیسبوکش چنین نوشته است: «سهل‌انگاری پرسونل بخش‌های تخصصی شفاخانه ولایتی بامیان واقعا نگران‌کننده است. شفاخانه‌ای که توقع دارد به شفاخانه حوزوی ارتقا پیدا کند، نباید این­گونه باشد، درغیر آن، همان بهتر که در همین سطح باقی بماند.

امروز را با استفاده از رخصتی روز شنبه، نسبت مشکل صحی‌ای که داشتم به شفاخانه مراجعه کردم. بعد از انتظار نیم‌ساعته فورم راجستریشن را گرفتم. یک ساعت در انتظارخانه منتظر ماندیم ولی داکتر توظیفی بخش، در شعبه‌اش تشریف نیاورد.

به همکاری یکی از دوستان در بخش عاجل، داکتر وضعیتم را بررسی کرد. داکتر یک فورم را خانه‌پری و به بخش معاینات تلویزیونی راجع کرد. داکتر صاحب مربوطه در شعبه‌اش نبود و بعد از چند دقیقه به شعبه‌اش تشریف‌­فرما شد. ساعت حدود سه‌و‌سی دقیقه بعدازظهر بود. فورم را نشان دادم و گفت روی تخت بخوابم.  داکتر گفت که ماشین کلان خراب شده و ماشین خورد (دستگاه التراسوند) درست نشان نمی‌دهد. اما داکتر با همین ماشین خورد که درست هم نشان نمی‌داد، گرده‌هایم را در ظرف کمتر از دو دقیقه و بیشتر از یک دقیقه چک کرد. خوب شد که نتیجه را نورمال نوشت، ورنه چه دوایی را باید می‌خوردم؟

نتیجه معاینات را پیش داکتر در بخش عاجل بردم. داکتر گفت که پیش متخصص… بروم. وقتی رفتم بخش مربوطه و متخصص را پیدا کردم، بدون پرسیدن علایم مشکل و نوع احساس درد، سه قلم دوا برایم تجویز کرد.

از نظر من این­گونه برخورد، غیر مسلکی و سهل‌انگارانه است. امیدوارم مسئولین و داکترصاحبان کمی به خود آیند و حلالیت معاش را در نظر بگیرند.

این مورد که مراجعین و مریضان بالاتر از ظرفیت موجود شفاخانه است، قابل انکار نیست، اما خوب است که کمی مسلکی برخورد شود و این گونه سهل‌انگاری‌ها کاهش پیدا کنند.»

آن‌چه این شهروند بازتاب داده است، نمود عینی یک فاجعه در شفاخانه ولایتی بامیان است. ارجاع یک مشکل صحی به یک داکتر متخصص بدین‌معنی است که مریض مشکل جدی دارد و وضعیت صحی او باید به‌گونه جامع و دقیق مورد بررسی، ارزیابی و معاینه قرار گیرد، تا در نهایت تشخیص تخصصی صورت گرفته و روند تداوی او آغاز یابد، اما برخورد و رفتار حاکی از بی‌تفاوتی و بی‌اعتنایی فرد متخصص نسبت به وضعیت بیمار، نشان می‌دهد که جان یک انسان هیچ ارزشی برای او ندارد.

با توجه به این موارد، امید می‌رود که نهادهای مسئول در حکومت محلی، مدیریت عالی این شفاخانه در سطح شبکه انکشافی آقاخان و مدیریت داخلی این نهاد، توجه لازم را نسبت به اصلاح و بهبود وضعیت لحاظ نمایند تا روند عرضه خدمات صحی کیفیت لازم را داشته باشد و مردم به آن‌چه حق‌شان است، دست یابند.