بیکاری و عدم اشتغال، معضل گسترده و فراگیریست که به شکل فزاینده و رو به صعود، جامعه زجرکشیده و محنتزده افغانستان را رنج بیشتری میدهد. ولایت بامیان نیز که محرومیت تاریخی بیشتری را تجربه کرده است، این معضل و مشکل عمده را بیشتر در خود احساس میکند، چون زمینههای کاری و شغلیابی نه تنها بیشتر نمیشوند، بلکه یکی پس از دیگری برچیده میشوند و زخمی بر زخمهای بیشمار این مردم میافزایند.
عوامل بیشماری در خلق این فاجعه و گستردهتر شدن آن در بامیان تاثیرگذار بودهاند که در ذیل به اهم آن میپردازیم:
الف: نبود زیربناهای مهم و اثرگذار چون برق و راههای مواصلاتی مناسب، که زمینه ایجاد و رشد صنعت و سرمایهگذاری خصوصی را از بامیان سلب کرده است. نبود برق باعث میشود تا هیچ فرد داخلی و خارجی توان و جرات سرمایهگذاری و ایجاد بخشهای صنعتی درین ولایت را نداشته باشد چون زمینهای فراهم نیست و سودی نیز از آن متصور نمیباشد.
ب: برچیده شدن دفاتر موسسات خارجی از بامیان در سالهای اخیر بسیار مشهود و گسترده بوده است. دفاتری که در سالیان اخیر منبع درآمد بسیار خوبی برای مردم بامیان به شمار میرفتند و عده زیادی در آن شامل وظیفه بودند. با اختتام فعالیتهای کاری موسسات خارجی که معاش خوبی نیز برای کارمندانشان میپردازند، آمار بیکاری و بیکاران افزایش یافته است.
ج: موجودیت عده زیادی از افراد غیر بامیانی در ولایت بامیان و اشتغال آنان در ادارات دولتی، موسسات ملی و بینالمللی و سایر نهادهای فعال در بامیان، فرصتهای کاری زیادی را این مردم سلب کرده است. این موضوع از دو جهت به بامیان آسیب وارد میآورد، نخست اینکه فرصت راهیابی بامیانیها در پستهای موجود در ادارات و نهادها را میرباید و دیگر اینکه پول دریافتی از درک معاش و سایر امتیازات را این افراد از چرخه اقتصادی بامیان خارج میسازند و به مناطق بیرون از بامیان انتقال میدهند.
د: بیتوجهی حکومت مرکزی نسبت به رشد و انکشاف بامیان و تمرکز روی حوزههای قابل انکشاف چون توریزم، زراعت، تجارت و …، بامیان را با رکود و ایستایی مفرطی روبرو ساخته است. مواردی که میتواند با توسعه و انکشاف بخشهای کاری، پروسه اشتغالزایی را سرعت بخشیده و درین راستا کمک کنند، تغییری در خود ندیده است.
ه: فساد گسترده در استخدام دخالت افراد بلندپایه و زورمندان درین پروسه، در کنار فراغت سالانه صدها تن از جوانان بامیان از دانشگاه بامیان و سایر دانشگاههای کشور، معضل بیکاری را بیشتر از پیش تشدید کرده است.
بنابرین، در صورتی که درین حوزه توجه و تمرکزی صورت نگیرد، این معضل به زودی تبدیل به فاجعه غیرقابلکنترولی خواهد شد که اثرات و تبعات ناگوار آن دامن این جغرافیا را خواهد گرفت و با گستردگی بیش از حد، جبران آسیبهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی آن بسیار دشوار و حتی ناممکن خواهد بود. واجب است، تا دیر نشده است، نهادهای مسئول درین راه مسئولانه و با جدیت وارد عمل شوند.
13 اکتبر 2024
19 اکتبر 2024
15 اکتبر 2024
19 اکتبر 2024
13 اکتبر 2024