عبدالله نصرت

شیوع ویروس کرونا در بامیان و اعمال محدودیت بر گشت‌وگذار، بیشتر از سایر شهروندان این ولایت، مغاره‌نشینان را متاثر کرده است. آنان که پیش از این نیز روزگار مناسبی نداشتند، اکنون حتا نمی‌توانند به اندازه کافی غذا بخورند. از این رو، احتمال تلف شدن آنان در نتیجه گرسنگی، بیشتر از هر زمان دیگری تقویت شده است.

مغاره‌های تاریخی باقی‌مانده از دوران شکوه تمدن بودیزم در بامیان، با آن‌که قدامتی نزدیک به 2 هزار سال دارند، تا هنوز هم کاربرد خود را از دست نداده‌اند. با عبور از مقابل این مغاره‌ها، این تصور در ذهن بیننده تداعی می‌گردد که گویا هنوز هم راهبان بودایی در این مغاره‌ها حضور دارند و هنوز نتوانسته‌اند سبک زندگی مدرن را بپذیرند.

سال‌های درازیست که این مغاره‌ها به‌عنوان میراث‌های فرهنگی جهانی، برای شمار زیادی از خانواده‌های فقیر و بی‌بضاعت در بامیان، حکم تنها سرپناه را دارند. هم‌اکنون نزدیک به 300 خانواده فقیر جای راهبان بودایی را گرفته‌اند و در این مغاره‌ها زندگی می‌کنند، با این تفاوت که خدای دیگری را عبادت می‌کنند و کمتر به آب‌و‌غذا دسترسی دارند.

حسن‌رضا  یکی از این مغاره‌نشیان که سرپرستی خانواده‌ای هفت‌نفری را به عهده دارد، به ستاگیدیا گفت که پیش از اعلام قرنتین شهر بامیان، روزانه از طریق کار در بازار  این ولایت، نان بخورونمیری برای خانواده‌‌های خود تهیه می‌کرد. او اما می‌گوید که اکنون هیچ کاری ندارد و نگران تلف شدن خانواده‌اش است: «تا کنون هیچ‌کسی فکری به حال ما نکرده است. اگر نهادهای دولت و نهادهای کمک‌کننده بین‌المللی دست‌به‌کار نشوند و به داد مغاره‌نشیان نرسند، ممکن است در آینده نزدیک، شمار زیادی از آنان از گرسنگی بمیرند.»

«وعده‌هایی که عملی نشدند»

در بیشتر از پانزده سال گذشته، حکومت بارها اعلام کرده است که مغاره‌نشینان را اسکان می‌دهد. به همین منظور چندین بار مناطقی نیز به منظور اعمار منازل مسکونی برای مغاره‌نشینان انتخاب شدند. با این وجود، تا کنون اقدام مشهود و موثری در این زمینه صورت نگرفته است.

مغاره‌نشینان می‌گویند که اکنون نیز با آن‌که شرایط زندگی برای همه مردم سخت شده است، مورد بی‌مهری حکومت و کمک‌کنندگان قرار گرفته‌اند. به گفته آنان، هرچند تا کنون در چندین مورد کمک‌هایی از سوی افراد خیر، وکلای بامیان در مجلس نمایندگان، حکومت محلی و دفتر هلال احمر، کمک‌هایی به افراد نیازمند توزیع شده است، اما هیچ‌کسی به سراغ مغاره‌نشینان نرفته است.

نوروز از دیگر مغاره‌نشینان بامیان، توزیع این کمک‌ها را ناعادلانه می‌خواند: «ما تا هنوز از جانب هیچ‌کسی کمک دریافت نکرده‌ایم. در اکثر موارد دیده شده است که کمک‌های حکومت و موسسات، از سوی روئسای نواحی و شوراها به خویشاندان و بستگان آنان توزیع شده است.» او افزود که حکومت تا کنون توجهی به مغاره‌نشیان نداشته و به هیچ‌یک از وعده‌های خود برای حل مشکلات آنان عمل نکرده است.

«نارضایتی مردم از روند توزیع کمک‌ها»

تنها مغاره‌نشینان نیستند که از روند توزیع کمک‌ها در دوران محدودیت گشت‌وگذار در این ولایت ناراض هستند. شماری دیگر از شهروندان بامیان نیز ادعای مشابهی دارند و بدین باوراند که در توزیع کمک‌ها، افراد فقیر و نیازمندان واقعی نادیده گرفته شده‌اند.

بلبل، یکی از کارگران روزمزد در بازار می‌گوید: «ما بیشتر از دیگران از شیوع و انتشار ویروس کرونا متضرر شده‌ایم، ولی تا کنون از تمامی کمک‌های صورت‌گرفته محروم مانده‌ایم. ما شاهد هستیم که کمک‌ها به کسانی توزیع شده که موتر و خانه لوکس دارند زیرا آنان واسطه دارند و از خویشاوندان روئسای نواحی و شوارها هستند.»

پاسخ اداره محلی

اداره محلی بامیان ادعاها و انتقادات مطرح‌شده از سوی مغاره‌نشیان و سایر ساکنان این ولایت را نه رد کرده و نه پذیرفته است. مسئولان در این اداره می‌گویند که تلاش کرده‌اند تا به افراد مستحق و نیازمند کمک کنند، اما به صورت قطع، همه شهروندان این ولایت از این کمک‌ها بهره‌مند نشده‌اند.

محمدآصف مبلغ، مشاور ارشد والی بامیان و رئیس کمیته نظارت بر مصارف مبارزه با کرونا در این ولایت به ستاگیدیا گفت که تا کنون چندین برنامه برای حمایت از مردم که در نتیجه وضع محدودیت بر گشت‌وگذار متضرر شده‌اند، تطبیق شده‌اند.  آقای مبلغ اضافه کرد که افراد و نهادهای متعددی در امر کمک‌رسانی به مردم سهم گرفته‌اند: «توزیع مواد غذایی به هفت هزار خانواده از سوی سازمان غذایی جهان، توزیع  کمک‌های غذایی از سوی افراد خیر، اعضای مجلس نمایندگان و سایر نهادهای همکار با اداره محلی، آغاز برنامه توزیع نان خشک به بیش از 6000 خانواده، اختصاص نزدیک به 10 میلیون افغانی از بودجه اختصاص یافته به مبارزه با کرونا در بامیان به ایجاد شغل برای مردم در مرکز و ولسوالی‌های این ولایت، از برنامه‌هایی‌اند که تا کنون برای کمک به مردم راه‌اندازی شده‌اند.»

این درحالی است که چندی پیش اداره محلی بامیان اعلام کرده بود که بیش از 45 هزار خانواده در این ولایت نیازمند کمک‌های فوری هستند. این اداره پیشتر گفته بود که 60 درصد ساکنان این ولایت زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

محمدامان ناجی در تهیه این گزارش همکار بوده است.