25 جولای 2024  
 سلیمان احمدی  

بامیان و نیاز جدی به انرژی برق

بامیان و نیاز جدی به انرژی برق

بامیان یکی از معدود ولایاتی است که کمترین منابع تولید انرژی برق را دارد و به همین لحاظ در عقب‌ماندگی مفرط به سر می‌برد.

محرومیت بامیان از دست‌رسی به منابع انرژی، داستان درازی دارد که بر همگان هویداست، زیرا با وجود اعتراضات گسترده و تلاش‌های وسیع و همه‌جانبه مردمی و فعالین مدنی، حکومت‌های بیست‌سال گذشته، این ولایت را از روی عمد و آگاهانه از رسیدن به عناصر زیربنایی در توسعه به خصوص انرژی برق محروم نگهداشتند و با اعمال آشکار تبعیض و تعصب، جلو تطبیق پروژه‌های برق‌رسانی به این ولایت را گرفتند.

بزرگ‌ترین نمونه آن، تمدید لین برق پروژه 500 کیلوولت ترکمنستان موسوم به توتاپ است که انحراف عمدی و تبعیض‌آلود آن از سوی کابینه حکومت قوم‌گرای غنی، موجب ظهور و شکل‌گیری جنبش جهانی روشنایی گردید و در نهایت، با رفتار دیکتاتورمآبانه و مستبدانه این حکومت، با خشونت و انتحار سرکوب گردید و صدها تن از جوانان تحصیل‌کرده و نخبگان آینده‌دار این سرزمین کشته و زخمی شدند.

بدون تردید، انکشاف و توسعه هر جامعه و جغرافیا، وابستگی مستقیم ‌به ساخت زیربناها دارد. انرژی برق یکی از بنیادی‌ترین و اساسی‌ترین عناصری است که کلید حیاتی آغاز توسعه و انکشاف به شمار می‌رود.

بامیان، ظرفیت و پتانسیل بسیار بالایی در حوزه توسعه در خود دارد که در صورت رسیدن به فعل، می‌تواند تبدیل به قطب اقتصادی در کشور گردد. با وجود انرژی برق، کارخانه‌های پروسس لبنیات، مراکز تولید و پروسس محصولات زراعتی، موسسات صنایع دستی، محصولات غذایی، معادن استخراج ذغال سنگ و آهن و نیز سایر بخش‌ها به آسانی می‌توانند راه‌اندازی شوند و در کوتاه‌مدت به درآمدزایی رسیده و تولید انبوه داشته باشند.

این در حالیست که ولایت بامیان حتی برق کافی برای تنویر خانه‌ها و منازل ندارد، چه رسد به اینکه کارخانجات و فابریکه های صنعتی ایجاد گردیده و تولیدآفرین باشند. بزرگ‌ترین پروژه‌ای که درین حوزه تطبیق شده است، برق آفتابی با تولید حداکثر یک مگاوات در مرکز ولایت بامیان است، که آن‌هم به دلیل توزیع بیشتر از ظرفیت اصلی، در حال تضعیف شدن است و ظاهرا کاری برای ترمیم و تقویت شبکه موجود نیز صورت نگرفته است.

با انحراف عمدی لین 500 کیلوولت ترکمنستان از مسیر بامیان – میدان وردک و سرکوب اعتراضات مردمی، حکومت فاسد غنی، با طرح پروژه برق 220 کیلوولت که از آن به عنوان ”طرح بدیل“ برای توتاپ یاد می‌شد، قصد انحراف اذهان عامه و جلب رضایت مردم را داشت؛ امری که از همان اوایل به وضوح نشان‌گر موجودیت ”طرح بدیل“ نه که ”طرح فریب“ بود. این پروژه با آن‌که با هیاهوی تبلیغاتی بزرگ و گسترده به همراه بود و قرارداد آن نیز آگاهانه در ارگ ریاست جمهوری به امضا رسید، اما هرگز آن‌گونه که لازم بود به پیش نرفت و به صورت قصدی به تاخیر افتاد. زمان در نظر گرفته شده برای ختم پروژه نشان می‌داد که این پروژه باید در سال 1398 به بهره‌برداری می‌رسید، اما زمان زیادی گذشت و حتی چندین‌سال پس از شروع پروژه، پیشرفت محسوسی دیده نشد، تا اینکه حکومت ناکارا و تبعیض‌گر غنی سقوط کرد و با فرار غنی، پروژه های انکشافی به شمول این پروژه متوقف شدند.

همزمان با هشتمین سالیاد قتل عام دهمزنگ، که در حقیقت جلوه ای فراموش نشدنی از اعتراضات ملی در مورد محرومیت عمدی ملیون ها انسان از انرژی و توسعه به شمار می آید، طرح از سرگیری و آغاز کار دوباره پروژه برق دوشی- از سوی حکومت محلی بامیان، امری است نیک و اقدامی است شایسته که باید به صورت همه جانبه از سوی مردم بامیان نیز حمایت گردد تا گام های عملی درین خصوص برداشته شود.

نگارنده بیاد ندارد که در طول بیست‌سال حکومت جمهوری، هیچ‌یک از والیان حاکم بر بامیان، به‌گونه جدی و قاطع، موضوع تامین انرژی برق در بامیان را پی‌گیری کرده باشند. پی‌گیری‌های غیر موثری هم اگر صورت گرفته بود، هیچ‌گاهی از سوی حکومت مرکزی به دلیل موجودیت تبعیض، جدی گرفته نشدند. گفتنی است که والیان اشرف غنی حتی در برابر خواست‌های برحق مردم ایستادند و اعتراضات مردمی را سرکوب کردند.

بنابرین، زمان آن فرارسیده است که موضوع برق بامیان به عنوان یک موضوع حیاتی و سرنوشت ساز بار دیگر در سطح جامعه مطرح گردد. در حالی که اداره محلی بامیان اراده کرده است تا از طریق وزارت انرژی آب و حکومت مرکزی، آغاز دوباره این پروژه را پی گیری نماید، مردم بامیان در همه سطوح باید درین راه همگام با حکومت محلی دست بکار شوند و با به راه اندازی کمپاین سراسری از طریق رسانه های جمعی، فضای مجازی، مجراهای رسمی حکومتی و سایر مجاری موجود، ازین اقدام نیک و پسندیده حمایت نمایند.