7 ژانویه 2021  
 ستاگیدیا  

نکات چندی پیرامون تربیت فرزند در خانواده-بخش نخست

نکات چندی پیرامون تربیت فرزند در خانواده-بخش نخست

جان‌علی مهدوی

یکی از حساس‌ترین مسئولیت ها و رسالت‌های انسان، تربیت سـالم فرزند و ادای حقوق واجب او می‌باشد، قطع نظر از جنسیت فرزند که خدای لایزال در ایـن مورد هیچ‌گونه تفاوتی را مورد توجه قرار نداده است. بدون تردید بی‌توجهی یا کم‌توجهی به این امر مهم می‌تواند آثار زیانبار بی‌شماری را در قـبال داشته باشد، لذا در این مقاله کوتاه سعی شده تا ابعاد بررسی شده و نکات ضروری و لازم در این خصوص، با اتکا به آیات قرآن و احادیث معصومین (ع) تذکر رود.
امام صادق (ع) می فرماید: «فرزند؛ چه دختر و یا پسر، سه حق واجب به دوش پدر دارد: اول، انتخاب مـادر مناسب، دوم، گذاردن نام نیک و سوم، جدیت در تربیت آن.» در حـقیقت هرسه این حقوق به نحوی اساسا به تربیت برمی‌گردد که انعکاس‌دهنده اهمیت فوق‌العاده این موضوع می‌باشد و یک حقیقت را دنبال می‌کند که همانا تربیت سالم باشد.
پس تربیت سالم، زیربنای حقوق و شخصیت فرزند را شکل می‌دهد. اما اینکه این مهم از چه زمانی باید آغاز گردد، میان دانشمندان اختلاف نظـر وجود دارد. با این وجود، بهترین نظریه که مطابق با سیره عملی ائمه (ع) است اینست که تربیت باید قبل از تولد و حین خواستگاری مادرش صورت و آغاز گردد، زیرا خصوصیات ماما عمیقا بالای روحیات و اخلاق تاثیرگذار است، چنانچه محیط، وراثت، خانواده، رفقای ادوار مختلف عمر انسان نیز دارای نقشی مبرهن و قابل لمس می باشد. بنابرین، حق اول هرفرزند، انتخاب مادر مناسب است و مادر مناسب آن است که از خانواده نجیب، خوشنام، بااخلاق، با تربیه و متدین باشد. درعین حال، سنخیت هم‌کفویی و هم‌خوانی همه‌جانبه بین زوجین و حتا خانوده‌ها باید وجود داشته باشد؛ از نظر سن، سواد، صورت و اخلاق و تدین و موقف اجتماعی، سنخیت لازم و در حد امکان گردد. لازمه این امر نیز اینست که طرفین، آگاهانه، با معلومات و شناخت لازم از همدیگر در این زمینه اقدام نمایند.
پیامبر(ص) فرموده است که «پسر و دختر هردو هم‌کفوی خود را نکاح کنند و برای فرزندان آینده خویش جایگاه مناسب اختیار نمایند.» این کلام رسول اکرم به‌خوبی و با وضاحت تمام می‌رساند که هم‌کفویی، برابری، سنخیت بین زن و شوهر امری ضروری و لازم بوده و سبب بقا و فرجام بنای خانواده و ضامن سلامت فرزندان آینده ایشان از ناملایمات می‌گردد.
خـانواده زهرا و علی که در تمام ابعاد، الگو و نمونه بوده و است و همه خوبی‌ها را یک‌جا داشت، از هم‌کفویی برخوردار بود و این مهم را رعایت نموده بود، چنانچه قبل از علی، رجال معروف و نامدار عرب آن روز از زهرا (س) خواستگاری نموده بودند ولی همه جواب منفی دریافت کرده بودند، چون همین اصل هم‌کفویی مخصوصا در اخـلاق و دین فراهم نبود و زهرا در ازدواج خود باعلی (ع) کاملا آزاد و مختار بود و با اراده و رضایت و مشورت او، این بنای زیبا شکل گرفت.
حق دوم فرزند، گذاردن نام نیک بالای او می‌باشد. بعد از انتخاب مادر مـناسب، گذاردن اسم نیک از ناحیه والدین برای فرزندشان واجب و حق مسلم می‌باشد. نظر به آموزه‌های دین و مکتب ما، برای یک مسلمان شایسته و حتا لازم است که نام یکی از انبیا و یا ائمه هدا را برای پسر و اسم یکی از بانوان بزرگ مکتب توحید را برای دختر انتخاب کند.
امام کاظم (ع) نیز فرموده است: «فقر، وارد خانه‌ای که نام یکی از اهل خانه به نام یکی از پنج تن از آل عبا بوده باشد نخواهد شد.» فقر دو معنی دارد، در متون دینی ما یکی همان نیازمندی مالی و مادی و دیگری نبود محبت به اهل‌البیت است. بدین مفهوم که در خانه‌ای که برای حتی یک نفر از اهل آن نام یکی از پنج تن (ع) نباشد، پس آن خانه و اهلش از محبت اهل البیت (ع) خالی است.