بانوان در ولسوالی پنجاب، یکی از مناطق محروم و نسبتا دورافتاده بامیان، نسبت به آنچه که رونمایی بهبود در زندگی خود می‌خوانند، ابراز امیدواری کرده‌اند. آنان گفته‌اند که در حال حاضر می‌توانند در اکثر فعالیت‌ها در تمامی عرصه‌ها مشارکت وسیع و آزادانه‌ای داشته باشند.

بربنیاد گفته‌های این بانوان، آنان به‌خصوص در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در عرصه‌های اجتماع، فرهنگ و اقتصاد داشته‌اند. آنان همچنان تایید می‌کنند که بسیاری از موانع اجتماعی فراروی‌شان از جمله رسوم ناپسند و باورهای نادرستی که در مورد کار و فعالیت بانوان در میان مردم وجود داشت، تقریبا از میان برداشته شده‌اند.

فاطمه، ساکن قریه شینیه مرکز پنجاب به ستاگیدیا گفت که وضعیت بانوان در این ولسوالی، تا چند سال پیش توصیف چندانی نداشت: “اکنون زندگی بانوان تغییر بسیاری کرده است؛ شمار زیادی از آنان با سواد شده‌اند، حقوق خود را می‌دانند و برای پذیرش کامل آن از سوی مردان، تلاش می‌کنند.”

بانو فاطمه افزود که هم‌اکنون بانوان قریه‌اش، خود به حل مشکلات‌شان می‌پردازند: “پس از آنکه بانک‌های پس انداز  از سوی شماری از موسسات در سطح قریه‌های متعددی ایجاد شدند، بانوان می‌توانند که در مواقع ضرورت از آن پول بردارند و در زمان مناسب، آن را واپس دهند. این کمک بزرگی برای رفع مشکلات بانوان تهی‌دست در هنگامی است که آنان به‌شدت به پول نیاز دارند.”

افزایش مشارکت در تصمیم گیری‌ها

پنجاب از چند سال بدینسو شاهد برگزاری کمپاین‌های آگاهی‌دهی و کارگاه‌های آموزشی بسیاری در راستای حمایت از بانوان و معرفی حقوق آنان بوده است. ظاهرا همین فعالیت‌های روشنگرانه، کارگر افتاده و آنان را از لحاظ اجتماعی به موقعیت مناسبی رسانده است، تا جایی که اکنون بانوان در ساختار تمامی نهادهای مردمی در این ولسوالی سهم منحصر به خود را دارند.

خدیجه محمدی، از ساکنان قریه ترغی پنجاب با ابراز خرسندی از اینکه به بخشی از حقوق خود دست یافته، می‌گوید که در این قریه، بانوان در جلسات شورای انکشافی و سایر تجمعاتی که برای اتخاذ تصامیم برگزار می‌گردد، حضوری به مراتب بیشتر از مردان دارند. او اضافه کرد که رئیس و دبیر شورای انکشافی این قریه با موافقت مردان، از میان بانوان انتخاب شده‌اند.

به گفته او؛ مردان در قریه‌اش به حقوق و نیز نظرات بانوان در خانه و خارج از آن احترام دارند و به‌صورت مخصوصی دختران‌شان را برای فعالیت در اجتماع، مورد حمایت قرار می‌دهند.

رشد اقتصادی امیدوارکننده

بانوان در پنجاب از پیشرفت خود در عرصه اقتصاد نیز خرسند هستند. آنان که اکنون چندین دکان فروش صنایع دستی و فرآورده‌های لبنی را در بازار این ولسوالی مدیریت می‌کنند، در تلاش توسعه کاروبار خود هستند و سعی دارند تا از این طریق، به خودکفایی اقتصادی نزدیک‌تر شوند.

دیانا، منشی شورای انکشافی قلعه آخوند پنجاب گفت که بانوان قریه‌اش در زمینه کار، چه در داخل و چه در بیرون از خانه با مشکل جدی‌ای برنمی‌خورند: “تعداد زیادی از بانوان در ادارات دولتی و موسسات فعال در پنجاب کار می‌کنند. برعلاوه بسیاری از بانوانی که از سواد کافی برخوردار نیستند، در خانه های‌شان، به خیاطی، زنبورداری و تولید فرآورده‌های لبنی و زراعتی مصروفند و بدین‌طریق، کسب درآمد کرده و در بهبود اقتصاد خانواده های خود موثر واقع می‌شوند.”

بانو دیانا افزود که بانوان تا ده-پانزده سال قبل، این حق را نداشتند که بدون محرم حتا در جشن عروسی نزدیکان خود اشتراک کنند اما فعلا می‌توانند برای انجام کارهای مختلف و اشتراک در فعالیت های گوناگون در اجتماع، به بیرون از این ولسوالی نیز سفر کنند.  به باور او؛ این نشان می‌دهد که وضعیت زندگی بانوان در پنجاب کاملا دگرگون شده است.

افزایش برنامه های حمایتی

رشد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بانوان در پنجاب، پس از آن رو به افزایش نهاده است که موسسات مختلف داخلی و خارجی، برنامه‌های گوناگونی را در سطحی وسیع به حمایت از آنان راه‌اندازی کرده‌اند. برخی از این برنامه‌ها که از چندین سال بدین‌طرف ادامه دارند، نقش موثری در تقویت جایگاه بانوان در میان ساکنان پنجاب داشته‌اند.

آمنه هورخش، یکی از بانوان تحصیل‌کرده در ولسوالی پنجاب می‌گوید: “در نتیجه فعالیت‌هایی که انجام یافته‌اند، تقریبا تمامی دختران از حق آموزش‌و‌پرورش برخوردار شده‌اند، خشونت‌های خانوادگی برعلیه بانوان کاهش یافته، ازدواج‌های اجباری از میان برداشته شده و سطح آگاهی مردم به میزان بالایی در مورد ارزش‌های حقوق بشری به‌خصوص حقوق زنان، افزایش یافته است.”

بانو هورخش تصریح کرد که اکنون اکثر مردان و نیز بخش بزرگی از بانوان در پنجاب، به این درک رسیده‌اند که برای داشتن زندگی بهتر، باید حقوق و مکلفیت‌هایی که نسبت به یکدیگر دارند را مراعات نمایند. به گفته او، تقریبا در بیشتر عرصه‌ها، محدودیت ها و موانع اجتماعی که برسر راه بانوان وجود داشتند، برداشته شده‌اند.

ترویج حقوق بانوان از سوی عالمان دین

عالمان دینی همکار با بورد مشورتی توان افزایی بانوان نیز گفته‌اند که در حمایت از بانوان و افزایش مشارکت آنان در تمامی عرصه‌ها، تلاش کرده‌اند. آنان می‌گویند که در هماهنگی با این بورد، همواره در مورد حقوق بانوان به ساکنان بیشتر مناطق ولسوالی پنجاب، آگاهی داده‌اند.

محمدنعیم محمدی، یکی از عالمان دینی در تگاب برگ پنجاب، با تاکید بر موثریت فعالیت‌های صورت گرفته در حمایت از بانوان در این ولسوالی، ابراز داشت که عالمان دینی همیشه در این راستا با هر نهادی همکار بوده است.

آقای محمدی افزود: “فعالیت هماهنگ عالمان دینی و موسسات، باعث شده است تا در بسیاری از بخش‌های ولسوالی پنجاب، اکثر مردم مسئولیت کارهای شاقه را از دوش بانوان جز در مواردی که خود رضایت دارند برداشته‌اند، برای آنان حق میراث قائل شده‌اند و مهرشان را نیز پرداخت می‌کنند.” براساس آنچه که این عالم دینی می‌گوید، امحای مردسالاری مطلق و احیای جایگاه بانوان در میان ساکنان پنجاب، از دیگر نتایج این هماهنگی و فعالیت مشترک بوده است.

در کنار تحولات مثبتی که در زندگی بانوان در ولسوالی پنجاب رونما شده است، تعدادی از آنان که در مناطق دوردست بسر می‌برند، با مشکلات جدی‌ای مواجه‌اند و از بیشتر حقوق خود محروم مانده‌اند، چیزی که قابل تامل و در عین حال مستلزم گسترش بیشتر فعالیت‌های نهادهای مدافع حقوق بشر و حامی بانوان است.

ساکنان پنجاب با پذیرفتن این موضوع، برعلاوه موسسات داخلی و خارجی از از دولت می‌خواهند تا این مناطق را تحت پوشش برنامه‌های آگاهی‌دهی قرار دهند، زیرا به باور آنان؛ ادارات دولتی در تناسب با نهادهای دیگر، هم از توان مالی بیشتری برای تطبیق این‌گونه برنامه‌ها برخودارند و هم مکلفیت قانونی‌شان ایجاب می‌کند تا برای بهبود زندگی مردم، کار کنند.