2 سپتامبر 2023  
 محمدامان احمدی  

فرار نخبگان علمی کشور و پیامدهای آن

فرار نخبگان علمی کشور و پیامدهای آن

فرار مغز­ها و مهاجرت نخبگان علمی، یکی از معضلات بسیار مهم است که از سالیان دراز، دامن‌گیر کشور ما بوده است. نبود زمینه‌های مناسب کاری، نداشتن درآمد لازم برای فراهم‌کردن زندگی مرفه یا حداقل امکانات زندگی، موجودیت فساد و پیچیدگی‌های دست‌و‌پاگیر در سیستم استخدام در ادارات دولتی، ضعف مفرط بخش خصوصی و ناتوانی آن در به‌کارگیری نخبگان علمی، نبود زمینه انجام تحقیق و پژوهش‌های علمی در داخل کشور و دلایل بسیار دیگر، مواردی هستند که تا اکنون فرار و مهاجرت نخبگان علمی از کشور را به‌دنبال داشته‌اند.

با وقوع تحولات سیاسی در کشور و تغییر نظام، موج عظیم دیگری از فرار مغزها در حال وقوع است. صدها و شاید هزاران تن از اساتید دانشگاه، نخبگان سیاسی متعهد و وفادار به منافع ملی، متخصصین عرصه نظامی، انجنیران بخش‌های عمران، زراعت، محیط زیست و بخش‌های دیگر، متخصصین بخش‌های طبی  و صحی، کارشناسان حوزه مدیریت و اداره و …، به بیرون از کشور رفته‌اند و مهاجرت کرده‌اند.

این پدیده نامیمون، آسیب‌ها و پیامدهای بسیار جدی را در آینده نزدیک رقم خواهد زد و کشور را به‌سوی عقب‌ماندگی مفرط و جبران‌ناپذیر سوق خواهد داد. دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلی دولتی و غیردولتی با کمبود ظرفیت در کادر علمی و افت شدید کیفیت مواجه می‌گردند و به تعقیب آن تربیت سالم نسل‌های بعدی به‌گونه جدی به‌خطر می‌افتد. روند انکشاف و توسعه کشور با اختلال جدی روبرو می‌گردد و در نبود متخصصین حوزه انکشاف، اکتشاف، توسعه و رشد و بخش‌های مختلف زیربنایی، کار به مشکل برمی­خورد و دورنمای آینده را تاریک نشان می‌دهد. مدیریت و اداره نهادها و سازمان‌ها از حالت نورمال و معیاری خارج گردیده و به بیراهه خواهند رفت، بخش نظامی کشور در نبود کدرهای متخصص، روند روبه‌پیشرفت خود را از دست خواهد داد و به کاهش قدرت نظامی خواهد انجامید. اقتصاد ملی کشور و رشد اقتصادی و تجارتی در نبود متخصصین و کارشناسان این امر،  رکود و عقب‌گرد را تجربه خواهد کرد، صنعت و زراعت هیچ‌گونه تحول روبه‌جلو را نخواهد دید و در نهایت سیاست نیز در عدم موجودیت کارشناسان و متخصصان امر، رو به تضعیف خواهد بود و روند تعامل درست و اصولی با جامعه جهانی را کندتر خواهد ساخت. امید است هرچه زودتر زنجیره فزاینده فرار مغزها از کشور متوقف گردد تا آسیب‌های جدی آن نیز کاهش یابد.