عبدالله نصرت

کمبود مواد درسی و دسترسی محدود دانشجویان دانشگاه بامیان به منابع اطلاعاتی، روند تحصیل آنان را به چالش کشیده است. این مشکل بیشتر از همه برای دانشجویان سال چهارم این دانشگاه که باید پایان‌نامه بنویسند، دست‌و‌پاگیر شده است. نبود کتابخانه‌های مجهز که بتوان در آن‌ها به منابع اطلاعاتی مورد نیاز دست یافت، بزرگ‌ترین عامل بازدارنده پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه بامیان خوانده شده است. از جانب دیگر آنان قادر به تامین هزینه تهیه مواد و منابع درسی از بیرون بامیان نیستند.

رحمان ابراهیمی یکی از دانشجویان دانشگاه بامیان به ستاگیدیا گفت که در زمینه نگارش پایان نامه خود به کمبود اطلاعات علمی-کتابخانه‌ای برخورده است: «هیچ کدام از کتابخانه‌ها چه دانشگاه یا بازار بامیان معیاری نیستند و فقط کتاب‌های قدیمی را می‌توان در آن‌ها یافت. بدین دلیل برخی از دانشجویان به خرید کتاب از خارج کشور که برای تمامی آنان مقدور نیست، مجبور شده اند.»

ابراهیمی افزود که بیشتر کتاب‌فروشی‌های فعال در بازار بامیان، کتاب‌های خود را بدون هیچ‌ملاحظه‌‌ای و با هر قیمتی که بخواهند به دانشجویان می‌‌فروشند و مشکل آنان از لحاظ عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی را جدی‌تر می‌سازند.

محدودیت کتاب‌خانه‌های مجازی

در سطح ولایت بامیان بیشتر از پنج کتاب‌‌خانه که یکی از آن‌ها از سوی اداره فرهنگ این ولایت اداره می‌شود، فعالیت دارد. تمام این کتاب‌خانه‌ها با تقاضا برای کتاب‌های جدیدی مواجه‌اند که تهیه آن‌ها از بازارهای داخل کشور امکان‌پذیر نیست. به همین سبب بیشتر این کتاب خانه‌ها مراجعه‌کنندگان کمی دارند. برخی از دانشجویان در جستجوی مواد درسی، با تقبل پرداخت مصارف استفاده از انترنت، در کتابخانه‌های مجازی نیز سرگردانند. آنان در این زمینه هم با موانعی روبرو می‌شوند.

رضا سلیمی از دیگر دانشجویان دانشگاه بامیان می‌گوید که دسترسی به این کتاب‌خانه‌ها نیز دشوار شده است: «بیشتر کتاب‌خانه‌های مجازی رایگان، در یکی-دو سال اخیر پولی شده‌‌اند. دانشجویان در بامیان توان خرید این کتاب‌‌ها را ندارند و اگر داشته باشند هم امکان پرداخت پول آن از این ولایت وجود ندارد.»

یک کتاب‌خانه برای شش هزار دانشجو!

دانشجویان دانشگاه بامیان به دلیل کمبود منابع اطلاعاتی، از مطالعه موضوعات غیر از درس خود نیز محرومند. تنها چیزی که برای مطاله در دسترس آنان قرار دارد، چند جزوه نه چندان علمی است که بیشتر از منابع انترنتی اکثرا غیرمعتبر تهیه می‌شوند.

محمد عظیمی، دانشجوی دیگر این دانشگاه گفت که مواد درسی قریب به تمام آنان، به یادداشت‌های گرفته‌شده در صنف خلاصه می‌شود: «تقریبا تمامی منابع درسی معرفی‌شده از سوی استادان، نه در کتاب‌خانه دانشگاه و نه هم در کتاب‌خانه‌های فعال در بازار بامیان وجود دارند. از همین رو دانشجویان دروس خود را به سختی پیش می‌برند و هیچ‌‌گاهی نمی‌‌توانند مطابق به برنامه‌‌ای که دارند، به پیشرفت تحصیلی دست‌ یابند.»

اداره دانشگاه بامیان نیز از تسهیل دسترسی دانشجویان به منابع درسی و اطلاعاتی ناتوان بوده است. این دانشگاه با داشتن شش دانشکده و بیشتر از شش هزار دانشجو، فقط یک کتاب‌خانه دارد. کتاب‌های مرتبط با بسیاری از رشته‌هایی که در این دانشکده‌ها تدریس می‌شوند، در این کتاب‌خانه وجود ندارند. بر اساس گفته‌‌های دانشجویان؛ مسئولان این اداره حتا دسترسی دانشجویان به خدمات انترنتی در این دانشگاه را نیز محدود کرده است؛ خدماتی که قرار بود به صورت رایگان به دانشجویان عرضه گردد.