مباحث حقوق بشری در نزدیک به دو دهه گذشته تاریخ معاصر افغانستان با ابعاد وسیع و گسترده‌ای، بخش بزرگی از فعالیت‌های مرتبط به دموکراسی و مردم‌سالاری را در اختیار داشته است. برای اولین بار کمیسیون مستقلی با هدف پیش‌برد مسائل و امور حقوق بشری با ساختار مناسب و درخور ستایش  و تشکیلات گسترده و فراگیر در سطح افغانستان شکل گرفت و به فعالیت پرداخت.

عمده‌ترین بحث در حوزه حقوق بشر، پرداختن به حقوق زنان و ابعاد مختلف این مقوله را در برمی‌گیرد که همواره شعاع بزرگی از گستره فعالیت‌های حقوق بشری را پوشش داده است. از جانب دیگر، تمرکز و حمایت‌های همه‌جانبه و قابل توجه جامعه بین‌المللی و سازمان‌ها و نهادهای خارجی، به این موضوع و اهمیت ویژه‌ای که بحث حقوق زنان در دید و نگاه آنان دارد، به طول و عرض موضوع افزوده است.

محافل بزرگ‌داشت، کارگاه‌های آموزشی، برنامه‌های آگاهی‌دهی و چاپ و نشر بی‌شمار جزوات اطلاعاتی، در ادوار و مقاطع زمانی مختلف در طول این مدت، هزینه و مصارف هنگفتی را شامل می‌شود که شاید فیصدی بالایی از کمک‌های صورت گرفته به افغانستان را احتوا کند.

دستاوردها و نتایج این همه فعالیت‌ها و صرف هزینه‌های بالا، اما گاهی ناملموس و ناکافی دانسته می‌شود. انتقاداتی نیز مبنی بر این که تا هنوز آن‌گونه که لازم بوده است، کاری بنیادی و اساسی برای تحقق برابری در حقوق بشری به‌خصوص با تمرکز بر زنان، صورت نگرفته است. این انتقاد آن‌گاهی تندتر و موجه‌تر مطرح می‌شود که از تمرکز و ازدحام تمام فعالیت‌ها فقط در شهر ها یاد می‌شود و این که مردم در ساحات دوردست و ولسوالی‌های دورافتاده کشور، هنوز آشنایی ابتدایی با موضوع حقوق بشر و برابری‌های اجتماعی و حقوقی ندارند و هیچ تغییری در ذهنیت ساکنین این مناطق به وجود نیامده است، مطرح می‌گردد. بعد دیگر انتقادی این موضوع متوجه روش‌های کار نهاد‌های فعال درین عرصه بوده و رویکرد موجود را متاثر از جنبه‌های شعاری محض دانسته و نبود اراده واقعی و کارا درین زمینه می‌دانند.

آن‌گونه که تجربه شده است و شواهد نیز گواه آن است، خیلی از فعالین حوزه حقوق بشر و به‌ویژه حقوق زن، اراده‌ای برای تامین برابری حقوق شهروندان ندارند و بسیاری از برنامه‌ها فقط جنبه شعاری و پروژه‌ای داشته و به شکل مقطعی و زودگذر عملی شده‌اند. ظاهر امر این‌گونه به نظر می‌رسد که همگان آزادی و حق برای زنان را فقط برای زنان و دختران همسایه‌شان می‌خواهند و تا کنون کمتر فعال زن و مرد این عرصه، همت نموده‌اند تا از خود شروع نمایند و ابتدایی‌ترین حقوق اعضای خانواده‌شان و به‌خصوص زنان و دختران خانواده را رعایت نمایند و یا حداقل به شکل نمادین و سمبولیک با همراه داشتن آنان در محافل رسمی، زمینه حضور کوتاه آنان در اجتماع را فراهم آورند.

بدیهی است که تمام جهان اگر به شکل نمادین رنگ نارنجی به خود گیرد، تغییری در اوضاع و احوال حقوق زن به میان نخواهد آمد تا ذهنیت‌ها از رنگ سیاه به رنگ سفید در نیایند.

تمام دیوارها اگر با شعارهای دفاع از حقوق زنان پوشانیده شوند، پیشرفتی در عرصه اعاده حقوق زنان صورت نخواهد گرفت، مگر اینکه هر فردی از جامعه با آگاهی و تعهد در نخستین گام، برابری و حقوق یک‌سان را در میان اعضای خانواده‌اش عملی ساخته و تامین نماید. پس بیایید اگر ادعایی داریم نخست از خود آغاز نماییم!