شماری از مدافعان حقوق زنان در بامیان، بعد از ظهر امروز (دوشنبه، 23 حوت) با گردهم‌آیی در هتل غلغله در مرکز این ولایت، از هشتم مارچ؛ روز جهانی هم‌بستگی زنان، گرامی‌داشت به‌عمل آوردند. آنان با تاکید بر این‌که به «حرکت‌های دادخواهانه‌» خود برای حفظ دستاوردهای زنان ادامه می‌دهند، از طالبان خواستند تا به ارزش‌های حقوق بشری احترام بگذارد.

نظیفه حیدری، یکی از سازمان‌دهندگان این گردهمایی به ستاگیدیا گفت: «درحالی که طالبان با اعمال محدودیت‌های جدی در برابر کار، آموزش و مشارکت سیاسی-اجتماعی زنان، شرایط دشواری را برای آنان به‌وجود آورده است، تجلیل از هشتم مارچ می‌تواند تقویت روحیه ایستادگی در زنان افغانستان و استحکام اراده آنان برای تداوم مبارزه در جهت حفاظت از دستاوردهای‌شان را به‌همراه داشته باشد.»

بانو حیدری افزود که زنان افغانستان در هیچ شرایطی، از تلاش برای اعاده حقوق‌شان دست نکشیده و از هر فرصتی برای تحقق این هدف بهره خواهند برد.

او با اشاره به گرامی‌داشت از هشتم مارچ به‌عنوان یکی از این فرصت‌ها اضافه کرد: «با آن‌که طالبان اعتراضات حق‌خواهانه زنان را با بازداشت شماری از آنان در نقاط مختلف کشور سرکوب کرده است، تجلیل از هشتم مارچ این امکان را به‌وجود می‌آورد که از مبارزات زنان افغانستان و بی‌شمار قربانی‌هایی که آنان برای برخوداری از آزادی، کرامت انسانی، برابری و حقوق اساسی‌شان داده‌‌اند، پاس‌داشت صورت گیرد.»

به باور این فعال حقوق زن؛ گردهم‌آمدن زنان به‌هرمناسبتی، ضمن هدفمندسازی و سازمان‌یافته‌ترساختن هرچه بیشتر حرکت‌های اعتراضی و مبارزات آنان، به دنیا نشان می‌دهد که زنان با وجود آگاهی از سطح بلند تهدیدها و خطراتی که متوجه جان‌شان است، میدان دادخواهی را ترک نخواهند کرد.

گلایه از نهادهای مدافع حقوق بشر

تشکلات تحت رهبری زنان و نهادهای حامی حقوق بشر در افغانستان، در سال‌های گذشته به‌صورت گسترده‌ای از هشتم مارچ تجلیل می‌کردند. در سال جاری اما حتا نهادهای بین‌المللی‌ای که ماموریت دفاع از حقوق زنان را به‌عهده دارند، با سکوت از کنار این روز گذشتند؛ چیزی که انتقاد و گلایه فعالان حقوق زن در بامیان را برانگیخته است.

ثریا حق‌یار، از دیگر فعالان حقوق زن در بامیان می‌گوید که این نهادها نباید بگذارند که دستاوردهای بیست‌ساله زنان افغانستان که حاصل زحمات و تلاش‌های آنان در عرصه‌های مختلف است، از بین برود.

بانو حق‌یار اضافه کرد که زنان باید در سراسر کشور برای تامین حقوق انسانی خود ‌به مبارزه برخیزند و از تلاش در این راستا خسته نشوند: «حتا نهادهای بین‌المللی فعال در بامیان حمایت خود از ما برای برگزاری مراسم گرامی‌داشت از روز جهانی هم‌بستگی زنان را دریغ کردند، ولی ما گردهم‌آیی‌مان را با هزینه شخصی برگزار کردیم تا به‌اثبات رسانیم که تا ما هستیم، مبارزه نیز وجود خواهد داشت.»

انتقاد دیدبان حقوق بشر از طالبان

پس از بازداشت چندین تن از زنان معترض در کابل از سوی طالبان، گرد‌هم‌آیی گرامی‌داشت از روز هشتم مارچ در بامیان، نخستین فعالیتی است که از سوی فعالان حقوق زن در کشور راه‌اندازی شده است. هرچند ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی حکومت سرپرست طالبان، هشتم مارچ را فرصت خوبی در زمینه دادخواهی برای حقوق مشروع زنان خوانده بود، اما در هیچ جای دیگری از کشور، مراسمی برای گرامی‌داشت از این روز برگزار نشد.

این اظهارات سخنگوی طالبان و پس از آن ممانعت این گروه از اهدای خون از سوی زنانی که سه‌شنبه هفته گذشته با تجمع در مقابل شفاخانه جمهوریت در کابل، می‌خواستند به‌این طریق از هشتم مارچ تجلیل کنند، انتقاد تند دیدبان حقوق بشر را در پی داشته است.

هید بار، معاون دیدبان حقوق بشر در واکنش به سخنان مجاهد گفته که «اظهارات طالبان، مملو از تظاهر است.» او از آن‌چه «بازداشت، لت‌وکوب و محروم‌سازی زنان از حق اعتراض» از سوی حکومت سرپرست این گروه عنوان شده، به‌شدت انتقاد کرده است.

طالبان با دردست‌گیری مجدد قدرت در افغانستان به‌دنبال سقوط نظام پیشین این کشور، محدودیت‌های شدیدی را بر حضور و مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف وضع کرده است. زنان شاغل در ادارات دولتی اجازه بازگشت به کار خود را نیافته‌اند، دروازه مکاتب به‌روی دختران تا هنوز باز نشده و حضور آنان در دانشگاه‌ها مشروط به پذیرش شرایط اعلام‌شده از سوی وزارت تحصیلات عالی طالبان است.

از جانب دیگر، هیچ زنی در ترکیب کابینه سرپرست طالبان حضور ندارد، فعالیت‌های اقتصادی زنان با رکود مواجه شده و بیشتر نهادهای تحت مدیریت آنان در بسیاری از مناطق کشور، به فعالیت خود پایان داده‌اند.