خشونت علیه زنان در بامیان هرچند آمار بسیار پایینی در تناسب با سایر مناطق کشور دارد، اما ادارات دولتی حامی زنان و نهادهای حقوق بشری در این ولایت، همه­‌ساله شکایت­‌های بیشتری از زنان قربانی خشونت دریافت می­‌کنند. این بدین­‌معناست که میزان خشونت­‌ها در برابر زنان، طی چند سال گذشته در بامیان رو به افزایش نهاده است.

با این حال، پرسش اساسی در این مورد ای است که ریشه افزایش خشونت­‌ها علیه زنان در بامیان در کجاست و چه عواملی باعث می‌­گردند تا این خشونت­‌ها همچنان ادامه داشته باشند. عبدالله نصرت، خبرنگار هفته­‌نامه ستاگیدیا تلاش کرده است تا در گفتگویی که با ذکیه رضایی، رئیس اداره امور زنان بامیان انجام داده است، به یافتن پاسخی برای این پرسش و دیگر مسائل مرتبط به آن بپردازد.

آمار خشونت علیه زنان در بامیان در سالی که در پایان آن قرار داریم، چقدر تغییر داشته است، افزایش یافته است یا کاهش؟

با عرض سلام و احترام به شما و تمام مخاطبان­‌تان! خشونت علیه زنان در سال جاری در بامیان در تناسب با سال پیش افزایش یافته است. در کل سال گذشته 114 مورد خشونت علیه زنان در اداره ما به ثبت رسیده، اما این رقم تنها در یازده ماه سال جاری به 150 مورد افزایش یافته است و ممکن است تا پایان سال بیشتر از این گردد.

آیا اداره امور زنان بامیان این قضایا را پیگیری کرده است؟

ما همواره تمام سعی خود را کرده­‌ایم تا بر روند رسیدگی به همه قضایای خشونت علیه زنان از ابتدا که مرحله ثبت باشد تا انتها و منتهی شدن آن به نتیجه، نظارت کرده­‌ایم. اداره امور زنان، حتا مساعدت­‌گران حقوقی و مشاورانی دارد که با زنان قربانی خشونت در پیگیری شکایت­‌های­شان همکاری می­‌کنند. در کنار این، ما مدیریت مشخصی برای پیگیری قضایای خشونت علیه زنان داریم که همه شکایت­‌ها را مورد بررسی و پیگیری قرار می‌­دهد و به ما گزارش می‌­دهد؛ سپس این گزارش به وزارت امور زنان فرستاده می‌­شود.

­خشونت‌های صورت گرفته بیشتر از چه نوع بوده‌­اند ؟

قریب به همه قضایایی که در اداره امور زنان بامیان به ثبت رسیده‌­اند، مصادیقی برای انواع خشونت که در قانون منع خشونت علیه زنان تذکر رفته است، به شمار می­‌روند. در این میان، لت­‌وکوب بیشترین موارد خشونت علیه زنان در بامیان را تشکیل می‌­دهد. در سال جاری چندین مورد قتل زنان نیز در این ولایت ثبت شده‌­اند.

خشونت‌های اعمال‌شده ریشه در چه عواملی دارند؟

بیشتر از 60 درصد مردم بامیان زیر خط فقر قرار دارند. بیشتر خشونت­‌های صورت­‌گرفته برعلیه زنان در بامیان، ریشه در همین عامل دارند. در درجات پایین­‌تر از آن، عرف و عنعنات ناپسند و افزایش میزان اعتیاد به مواد مخدر باعث بروز خشونت­‌ها در برابر زنان می­‌گردند. بیشترین خشونت­‌های اعمال­‌شده در سال جاری در بامیان نیز از سوی افراد معتاد صورت گرفته‌­اند.

به نظرتان تاکنون به قضایای خشونت علیه زنان در بامیان به‌خصوص چند قضیه قتل و تجاوز جنسی در جریان سال جاری از سوی ادارت عدلی و قضایی به‌گونه عادلانه رسیدگی شده است؟

بیشتر قضایایی که در اداره امور زنان به ثبت رسیده، از طریق بخش پیگیری قضایای خشونت علیه زنان مورد نظارت قرار می­‌گیرند تا بفهمیم که قربانی­‌ها به حق خود می‌­رسند یا خیر. با درنظرداشت رضایتی که اکثر زنان قربانی پس از بررسی شکایت­‌های‌­شان از خود نشان می­‌دهند، می­‌توان گفت که به قضایای مربوط به آن­‌ها رسیدگی صورت می­‌گیرد. با این حال، در موارد کمی دیده شده است که زنان قربانی از روند رسیدگی به شکایت­‌های خود راضی نبوده­‌اند.

به نظرتان چه عواملی باعث می­‌گردند که به برخی از این قضایا رسیدگی درست صورت نگیرد؟

در برخی از قضایا، عاملان خشونت متواری می‌­شوند و حتا از کشور خارج می‌­شوند. بدین دلیل نیروهای امنیتی قادر به دستگیری آن­‌ها نمی‌­شوند. در مواردی هم هیچ­گونه معلوماتی در مورد آن­‌ها وجود ندارد و این امر امکان تحت پیگیرد قرار دادن آن­‌ها را کم می‌­سازد. این عوامل در کل سبب می‌­شود که تا به برخی از قضایای خشونت علیه زنان به شکل درست رسیدگی صورت نگیرد.

ما از تمامی زنان قربانی خشونت می­خواهیم که اگر متوجه می­‌شوند که به شکایت­­‌شان به درستی رسیدگی نمی­‌شود، به اداره امور زنان بامیان مراجعه کنند. در صورتی که ادعای آنان درست ثابت گردد، ما موضوع را با کمیسیون منع خشونت که در راس آن والی بامیان قرار دارد، شریک می­کنیم تا اقدامات لازم برای پیگیری عادلانه قضایای خشونت علیه زنان صورت گیرد. در کل ما به هیچ وجه نمی‌­گذاریم تا حقوق زنان قربانی خشونت، پامال گردد.

آیا تاکنون اتفاق افتاده است که قربانیان خشونت، به دلیل عدم رسیدگی به شکایت­‌های­شان به اداره امور زنان مراجعه کرده باشند؟

در قضایایی که ختم شده‌­اند، شاهد چنین چیزی نبوده‌­ایم، اما در مواردی در جریان رسیدگی به دوسیه­‌های مربوط به خشونت علیه زنان، شماری از قربانیان به اداره امور زنان مراجعه کرده‌­اند و ما درخواست‌­­شان را به کمیسیون منع خشونت راجع کرده­‌ایم تا در آن­‌جا در مورد ادعاهای مطرح­ فیصله صورت گیرد و به ارگان­‌های ذیربط هدایت داده شود تا روند رسیدگی به این قضایا را سرعت بخشند و حقوق تلف­‌شده قربانی را اعاده کنند.

اقدامات انجام­‌شده از سوی اداره امور زنان بامیان برای مبارزه با خشونت علیه زنان در سال جاری چه بوده است؟

خشونت عوامل زیادی دارد و بخاطر تضعیف آن­‌ها، ما ناگزیر به انجام فعالیت­‌های گوناگون در بخش­‌های مختلف هستیم. ما در یک سال گذشته، برنامه­‌های زیادی در راستای مبارزه با خشونت علیه زنان داشتیم که نمی­‌توان از همه آن­‌ها نام برد، ولی عمده­‌ترین اقدام انجام­‌یافته در این زمینه، رسیدگی به 150 قضیه خشونت علیه زنان است که قطعا سبب کاهش میزان این خشون‌ت­ها می­گردد. رسیدگی به این قضایا از طریق مراجع عدلی و قضایی باعث می‌­شود تا در آینده، کسی مرتکب خشونت نشود و در عین حال زنان قربانی خشونت را تشویق می­‌کند تا برای بازگرداندن حق تلف­‌شده خود، به اداره امور زنان مراجعه کنند. مضاف براین، در یک سال گذشته در تمامی ولسوالی­‌های بامیان حداقل یک کمپاین آگاهی­‌دهی از حقوق زنان نیز با اشتراک دست­‌کم 200 نفر برگزار کرده‌­ایم و در کنار آن، برنامه­‌های متعددی را از طریق بورد مشورتی، کارهایی را در زمینه امحای رسم و رسوم ناپسند به­‌عنوان یکی از بزرگ­‌ترین عوامل خشونت علیه زنان، در چهار ولسوالی بامیان انجام دهیم. این برنامه‌­ها در نتیجه منجر به کاهش مصارف گزاف عروسی­‌ها و طویانه­‌های سنگین که می­‌توانند باعث بروز خشونت علیه زنان گردند، شده­‌اند. برای از بین بردن فقر و تدارک منابع درآمد برای زنان هم، موفق شدیم تا دو بازاراچه مخصوص زنان را در دو ولسوالی ورس و سیغان با همکاری دفتر منطقه­‌ای بنیاد آقاخان در بامیان ایجاد کنیم تا آنان بتوانند به بهبود وضعیت اقتصادی خانواده­‌های خود کمک کنند.

برنامه‌های آینده ریاست امور زنان ولایت بامیان در قسمت جلوگیری از افزایش خشونت علیه زنان چه است؟

ما پلان­‌های متعددی را برای آینده تهیه کرده و روی دست داریم. راه‌­اندازی سه کمپاین عمومی و بزرگ آگاهی‌­دهی در سطح بامیان، برگزاری کنفرانسی با اشتراک عالمان دینی به منظور صدور قعطنامه‌­ای برای مبارزه با رسوم و باورهای نادرست و تهیه فورمی معیاری برای ثبت ازدواج­‌ها و طلاق‌­ها از جمله این پلان­‌ها محسوب می‌­گردند. در بخش اقتصادی هم تلاش داریم تا از طریق گفتگوها با موسسات کمک­‌کننده، بودجه هشت طرح اقتصادی را به­‌دست آوریم و فرصت­‌های بهتری را برای حضور زنان در فعالیت­‌های اقتصادی فراهم آوریم. در قسمت فرهنگی نیز، در همکاری با نهادهای همکار، تلاش خواهیم کرد تا برنامه‌­های فرهنگی بزرگی را با سهم­‌گیری و مشارکت زنان در بامیان برگزار کنیم. در کل امیدواریم که در سال آینده، تغییراتی در زندگی زنان بامیان رونما گردد و ما دستاوردهای بزرگی در زمینه حمایت از آن­‌ها داشته باشیم.