بامیان در قریب به دو دهه گذشته در مقایسه با سایر ولایات افغانـستان، شرایط مـساعدتری برای حضور و مشارکت زنان در بخش­های مختلف داشته است. شهروندان این ولایت همان­‌گونه که در پذیرش سایر ارزش‌های انسانی نوین، پیش‌­گام ساکنان دیگر مناطق کشـور بوده‌اند، در زمینه برداشتـن موانع فراراه حضور، مشارکت و فعالیت زنان در حوزه‌های مختلف نیز جلوتر از همه‌­اند. در حال حاضر زنان بامیان در تقریبا تمامی عرصه­‌ها فعالیت چشمگیری دارند. رشد آنان به­‌ویژه در بخش­‌های آموزش‌وپرورش، فرهنگ و هنر، کارآفرینی، حرکت‌های مدنی، کار در ادارات دولتی و غیردولتی، حضور در رسانه­‌ها و ورزش به‌­خوبی مشهود است.

یکی از بخش­‌هایی که زنان بامیان پیشرفت چشـم­گیری در آن داشته‌­اند، ایجاد کسب­‌و­کارهای گوناگون از سوی آنان است. در چند سال گـذشته، شماری از زنان بامیان این فرصت را یافته‌­اند که با راه‌­اندازی تجارت­‌های کوچک به‌­خصوص در زمینه تولید و فروش صنایع دستی، هم منبع درآمدی برای خود دست‌­و­پا­ کنند و هم برای شمار دیگری از زنان فرصت برخورداری از شغل و داشتن درآمد را فراهم سازند.

زنان تجارت­‌پیشه در بامیان، اکنون چندین انجمن تولید صنایع دستی را مدیریت می­‌کنند و بخشی از بازار این ولایت را در اختیار دارند. آنان تا هنوز در این زمینه موفق عمل کرده­‌اند. تلاش این زنان باعث گردید تا بامیان بتواند عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان در بخش صنایع دستی ناب و فرهنگ بومی را به­‌دست آورد. از طرف دیگر فعالیت آنان در این بخش، تاثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی شماری از خانواده‌­ها در این ولایت گذاشته است. با توجه به همین موضوع، هفته­‌نامه ستاگیدیا سعی کرده است تا برای بررسی وضعیت کنونی بازار صنایع دستی بامیان، شناخت پیـشرفت­‌ها و مشکلات زنان تجارت­‌پیشه در این بخش و بازتاب خواست­‌های آنان برای حل این مشکلات بپردازد. عبدالله نصرت، خبرنگار هفته‌نامه ستاگیدیا گفتگویی با سلیمه صادقی، مسئول انجمن صنایع دستی ضحاک انجام داده و نخست از او پرسیده است که چه انگیزه­‌ای باعث شده تا به کار تولید و فروش صنایع دستی رو آورد.

با سلام به شما و خوانندگان هفته­‌نامه ستاگیدیا! در پاسخ به پرسش شما باید بگویم که من فعالیت در بخش تولید صنایع دستی را از سال­‌ها پیش آغاز کرده و تا کنون ادامه داده‌­ام.

در دورانی که خـانواده‌­ام به پاکـستان مهاجر شده بود، ما برای تامین مخــارج زندگی خود، چــادر گلدوزی­‌شده تولید می­کردیم و در بازار می‌­فروختیم. کم کم همســایه­‌های‌­مان به ­آنچه تــولید می کـردیم، علاقه‌مند شدند، آنان برای ما تکه/پارچه می­آوردند تا از آن، برای­شان چادر خامکی بدوزیم. بـدین ترتیب، مـن اولین گام­‌هایم در راستای تولید صنایع دستی را برداشتم.

چه­‌زمانی به تولید صنایع دستی در بامیان اقدام کردید و دستاوردهای‌­تان تا کنون در این عرصه چه بوده است؟

چهارسال پیـش وقتی که خانواده‌­ام از پاکستان به افغانستان بازگشت، تلاش کردم تا کسب­‌و­کارم را گسترش دهم. برای همین، سعی کردم تا اقدام به گشایش دکان فروش صنایع دستی کنم. در ابتدا که موفق به گشایش دکان/مغازه فروش صنایع دستی در بازارچه هـنر بامیان شدم، فقط 16000 افغانی سرمایه داشتم و در عین حال، از این­که کدام نوع از محصولات صنایع دستی در میان مردم خریدار دارد چیزی نمی‌­فهمیدم و با روند کار آشنا نبودم. اکنون اما میزان سرمایه و درآمدم افزایش یافته است و همچنان می‌فهمم که مردم چه چیزی را بیشتر می‌­خواهند. به همین دلیل، در حال حاضر انواع مختلفی از محصولات صنایع دستی را در دکانی که در اختیار دارم، عرضه می‌­کنم.

کی‌ها در دست­‌یابی به این موفقیت­‌ها، حامی شما بوده اند؟ تاجران، موسسات و یا هم دولت؟

در زمینه راه‌­اندازی کـسب‌­و­کار در بخـش صنایع دستی، نخست حمایت خانواده‌­ام را با خود داشتم. بعد از مدتی برخی از ادارات مانند انکشاف دهات و صنایع روستایی نیز در این راســتا، نه تنها با مـن بلکه با شمار زیادی از زنان تجارت­‌پیشه همکاری کردند. این ادارات چندین نمـایشگاه صنایع دستی را برای معرفی محصولات صنایع دستی ما برگزار کردند. این نمایشگاه­‌ها تا حد زیادی توجـه مردم را به صنایع دستی جلب کرده و باعث رشد این صنایع در بامیان شده است.

مشتریان و متقاضیان صنایع دستی بامیان بیشتر کی‌­ها هستند؟

متاسفانه محصولات صنایع دستی این ولایت، متقاضیان زیادی در داخل این ولایت ندارد. بیشتـر افرادی که متـقاضی این محصولات هستند، از ولایات دیگر افغانستان هستند. بازار صنایع دستی بامیان هم فقط در فصول مشخصی از سال که ساکنان ولایات دیگر برای تفریح به این ولایت می‌آیند، رونق دارد.

روند بازاریابی برای صنایع دستی بامیان را چگونه ارزیابی می‌­کنید؟

با وجود این­که تا کنون چندین نمایشگاه صنایع دستی زنان بامیان در چند ولایت افغانستان و حتا خارج از کشور برگزار شده است، رشد این صنایع نیاز به این دارد که راه­‌های دیگری برای گسترش بازارهای فروش محصولات آن جستجو گردد. رسانه­‌های بامیان نیز در زمینه معرفی صنایع دستی این ولایت به ساکنان دیگر ولایات و شهروندان دیگر کشورها خوب عمل کرده‌اند. ما انتظار داریم که هم رسانه­‌ها و هم حکومت محلی، تلاش کنند تا توجه تعداد بیشتری از مردم سایر نقاط جهان را به صنایع دستی بامیان جلب کنند.

تا چندی پیش گفته می‌­شد که صنایع دستی بامیان در خارج از کشور نیز متقاضی پیدا کرده است. شما هم تا حالا موفق به صادر کردن محصولات صنایع دستی‌تان  به خارج از کشور شده‌‌اید؟

خوشبختانه تعداد مشتریان ما در خارج از کشور رو به افزایش است. همین اکنون ما از طریق شبکه‌ اجتماعی فیسبوک، سفارشی برای بافت نوعی دسترخوان نخی دریافت کرده‌ایم. پیش از این نیز ما مشتریانی از کانادا و استرالیا داشتیم که خواستار تهیه جهیزیه عروس از محصولات صنایع دستی بامیان بودند. ما تا کنون بارها محصولات صنایع دستی بامیان را به بازارهای خارجی صادر کرده‌­ایم. به­ همین دلیل تا صـنایع دستی بامیان شهرت یافته و تقاضا برای محصولات آن در شماری از کشورها بیشتر گردد.

فروش صنایع دستی چقدر به بهبود وضعیت اقتصادی زنان در بامیان کمک کرده است؟

طبیعتا رشد نه خیلی زیاد صنایع دستی بامیان تاثیرات مثبتی بر اقتصاد خانواده‌ها داشته است. بیشتر زنانی که مشغول تولید و فروش صنایع دستی هستند، بخشی از مخارج خانواده خود را از همین طریق تامین می­‌کنند. خانواده من نیز وضعیت اقتصادی خوبی نداشت، اما بعد از آنکه فعالیتم در بخش صنایع دستی را آغاز کردم، کم­کم با رشد کـسب وکارم، وضعیت اقتصادی خانواده‌­ام نیز بهبود یافت. اکنون به لحاظ اقتصادی در وضعیت خوبی هستم و خودم را خوشبخت احساس می­‌کنم.

برای توسعه کسب کار تان چه برنامه‌ای دارید؟

جنجال­‌های انتخاباتی باعث شده است تا بیشتر کسب‌­و­کارها با مشکلات جدی مواجه شـوند. با روشن شدن نتیجه انتخابات، تلاش­‌های ما برای گسترش فعالیت‌‌های‌­مان آغاز خواهد شد. امیدواریم انتقال قدرت به صورت مسالمت­‌آمیز انجام شود و حکومتی شـکل گیرد که بتواند امنیت را تامین نماید، زیرا تمام برنامه های ما مانند بازاریابی برای محصولات صنایع دستی­مان بستگی به شرایطی دارد که بعد از اعلام نتایج انتخابات به وجود خواهد آمد.

آینده صنایع دستی بامیان را چگونه پیش­بینی می­‌کنید؟

اگر اوضاع در افغانستان بهبود یابد، بدون شک امکان و زمینه رشد صنایع دستی بامیان فراهم خواهد شد. زیرا در آن زمان ما قادر خواهیم بود تا نمایشگاه­‌های صنایع دستی را در مناطق مختلف کشور برگزار کنیم و حتا در سایر ولایات نمایندگی‌­های فروش داشته باشـیم. از جانب دیگر ما در حال حاضر با مشکلاتی نظیر کرایه بلند دکان و نبـود جای منـاسب برای عرضه محصولات صنایع دستی مواجههستیم. چنانچه دولت در حل این مشکلات با ما همکاری کند، زنان بامیان سود بیشتری از فروش صنایع دستی به‌دست خواهند آورد و از آن برای توسعه کسب­‌و­کارشان بهره خواهند جست.

بار دیگر تشکر از شما!