3 آگوست 2023  
 محمدزمان احمدی  

مراسم مذهبی نباید محدود شوند!

مراسم مذهبی نباید محدود شوند!

قرن‌ها است، پیروان دو مذهب تشیع و تسنن، به‌گونه مسالمت‌آمیز و بدون هیچ‌گونه چالش جدی در کنار هم زیست دارند. این دو مذهب، مذاهب اصلی و محوری دین اسلام هستند و هر دو در اصول دین هیچ‌گونه اختلاف نظری ندارند. آن‌چه در میان این دو مذهب تفاوت دارد، مسایل فرعی و جزئی هستند که هرگز نمی‌توانند باعث رد و انکار یکی از آنان گردند.

در سال روان اما، آن‌چه نگرانی‌های جدی را در میان شهروندان افغانستان به‌وجود آورده است، اعمال محدودیت‌هایی است که بر برگزاری مراسم عزاداری شیعیان در دهه اول ماه محرم، از سوی حکومت سرپرست اعمال گردیده است. این محدودیت‌ها شامل منع برگزاری مراسم‌های بزرگ با تجمعات بزرگ مردمی، منع ایجاد سقاخانه‌ها در جاده‌ها، منع نصب دروازه‌ها و بیرق‌های عاشورایی در جاده‌ها و خیابان‌ها و حتی در وسایط نقلیه و موارد دیگر می‌گردد. مهم‌تر از همه برخورد خشونت‌آمیز با عزاداران حسینی در بعضی از موارد و مناطق است که باید مورد تامل قرار گیرد. جدی‌ترین رویداد در ولایت غزنی اتفاق افتاد که در آن بر عزاداران حسینی آتش گشوده شد و بر اثر آن بر اساس گزارشات نشرشده، بین دو تا هفت نفر کشته شده و ده‌ها تن دیگر زخم و جراحت برداشتند. به‌کارگیری خشونت و شلیک‌های هوایی، توهین و تحقیر در کابل نیز در برابر عزاداران عاشورایی صورت گرفته است، در کنار آن‌که استفاده از چوب و چماق و میله تفنگ با هدف لت‌و‌کوب‌کردن عزاداران و آسیب‌زنی به وسایط نقلیه آنان نیز مشاهده شده است.

با وجود آن‌که هدف از محدودیت‌های اعلام و اعمال‌شده، تامین امنیت خوانده شده است، اما با توجه به اهمیت موضوع، تحمیل هر نوع محدودیت و موانع در برگزاری مراسم و برنامه‌های عزاداری را نمی‌توان در قالب تامین امنیت پذیرفت، ضمن آن‌که می‌توان امنیت عزاداران و اماکنی که در آن برنامه‌های سوگواری عاشورا برگزار می‌گردند را به‌گونه دیگر و با روی‌کرد و برنامه دیگری تامین کرد، بدون آن‌که از کیفیت و گستردگی مراسم کاسته شود.

البته باید گفت، منع پدیده‌هایی چون قمه‌زنی و استفاده از زنجیر تیغ‌دار در ایام محرم و عاشورا که بر مبنای فتاوی بسیاری از مجتهدین نام‌دار و معتبر شیعه حرام است و باعث بدنامی اسلام و تشیع می‌گردد و از مصادیق عزاداری نیز به‌حساب نمی‌آید، امری است نیکو و قابل تقدیر. راه‌اندازی کاروان‌های عزاداری در سطح شهر و مناطقی که شیعه‌نشین نیستند، نیز باعث مزاحمت به سایر شهروندان و ایجاد حساسیت می‌گردد و نباید انجام شود. بنابرین منع این امر نیز پسندیده و منطقی به‌حساب می‌آید. اما برگزاری هر نوع برنامه سوگواری مذهبی عاری از خشونت، که همه‌ساله به‌شکل عادی و بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود، در هیج صورتی نباید محدود گردیده و از برگزاری آن جلوگیری به‌عمل آید.

این در حالی است که با توجه به ادعای هیات حاکمه کنونی، باید به هر شکل ممکن، به‌صورت گسترده و همه‌جانبه از ارزش‌های اسلامی و برنامه‌هایی که به تقویت و تعمیم ارزش‌های اسلامی منجر می‌شوند، حمایت و پشتیبانی صورت گیرد. بزرگ‌داشت از حادثه کربلا و عاشورای حسینی، در حقیقت بزرگ‌داشت و تجلیل از عدالت در برابر ظلم و استبداد است؛ امری که امام حسین پیشگام آن بود و توانست با وجود تعداد اندکی از سپاهیانش، درفش عدالت‌خواهی و دفاع از ارزش‌های واقعی اسلام را برافرازد و ماهیت حکومتی را که در ظاهر بنام اسلام، هر نوع فساد و خلاف‌ورزی را ترویج کرده و نظام استبدادی میراثی را بنا کرده بود، افشا نموده و در احیای اسلام واقعی نقش موفقی بازی کند.

اتحاد تشیع و تسنن، بدون تردید در تقویت موضع مسلمانان در سطح جهان نقش عمده و تعیین‌کننده‌ذی خواهد داشت؛ مسلمانان با رفع هرنوع اختلاف داخلی، به هم‌بستگی و هم‌دلی گسست‌ناپذیری باید دست یابند و ازین دریچه، راه‌شان را به‌سوی اتخاذ موضع قوی در سیاست جهان هموار سازند. در غیر آن، اعمال هر نوع سیاست اختلاف‌برانگیز و نادیده‌انگاری هم‌دیگر از سوی مسلمانان، به تضعیف هرچه بیشتر آنان در برابر دیگران خواهد انجامید و حتا بدور از امکان نیست که باعث بروز درگیری‌ها و جنگ‌های مذهبی ویران‌گر شود.